Mięśnie antagonistyczne i ich zadanie w treningu siłowym

Mięśnie antagonistyczne – co powinien o nich wiedzieć każdy bywalec siłowni

Mięśnie antagonistyczne są to mięśnie, które pracują na przeciwstawnej zasadzie, czyli pary mięśni o przeciwnych funkcjach. Ich wspólna praca daje możliwość prawidłowego funkcjonowania organizmu oraz pozwala na poruszanie się.

W ciele człowieka znajduje się około 450-500 mięśni. Jest to naprawdę ogromna liczba. Pewnie nawet tego się nie spodziewaliśmy. Znajdują się one praktycznie w każdym miejscu naszego ciała. Często nawet w takich, gdzie się ich w ogóle, wcale nie spodziewamy.

Im większą ilość białka magazynuje ciało – jest to proces zwany syntezą białek – tym większych rozmiarów rosną mięśnie. Lecz ciało nieustannie korzysta z białka i tym samym wyczerpuje jego rezerwy do innych celów. Przykładowo wymienić można, że białko wykorzystywane jest do produkowania hormonów. W rezultacie występuje mniejsza ilość białka w organizmie, które udostępnione zostaje do budowy mięśni. Jest potrzebny nie tylko dodatni bilans kaloryczny, ale i odpowiednia ilość białka.

Układ mięśniowy u człowieka

Tkanka mięśniowa człowieka stanowi prawie 50 procent masy ciała. Pełni ona bardzo ważne, istotne funkcje. Pierwszą istotną funkcją jest to, że ta tkanka stanowi czynny układ ruchu, ponieważ powoduje ona ruch w stawach, a także przemieszczanie kości. Kolejną kwestią jest to, że tkanka mięśniowa buduje wewnętrzne narządy, a także powoduje ich skurcz. Jest to zauważalne na przykład jeżeli chodzi o mięsień sercowy.

Podstawowy podział tkankę mięśniową dzieli na tkankę:

• gładką,
• poprzecznie prążkowaną serca,
• poprzecznie prążkowaną szkieletową.

Mięśnie jednak podzielić możemy na wiele różnego rodzaju sposobów, między innymi ze względu na ich funkcje, kształt albo rodzaj włókien, które je budują. Jeden z istniejących i popularnych podziałów wyróżnia takie mięśnie jak:

• synergistyczne – ich skurcz powoduje ruch. Jest to na przykład przywodzenie lub prostowanie. Podając przykładowo mięśnie antagonistyczne, możemy wymienić mięsień półścięgnisty oraz półbłoniasty. One obydwa mają znaczący, istotny wpływ na zgięcie w stawie kolanowym. Końcowo w rezultacie powiedzieć możemy, że mięśnie synergistyczne działają razem, wspólnie w wykonywaniu poszczególnego, danego ruchu,
• antagonistyczne – one omówione zostaną w tekście poniżej.

Charakterystyka mięśni antagonistycznych

Biorąc pod uwagę fizjologię oraz anatomię człowieka wyróżniamy kilka par mięśni antagonistycznych. Są nimi:

• obniżacze oraz dźwigacze – na przykład mięsień dźwigacz kącika ust oraz mięsień, który odpowiada za jego obniżenie;
• prostowniki i zginacze – są nimi przede wszystkim mięśnie grzbietu oraz kończyn. To właśnie tego rodzaju mięśnie odpowiadają za zginanie się i prostowanie w obszarze stawów,
• przywodziciele i odwodziciele – to na przykład mięsień pośladkowy średni, a także mięsień przywodziciel wielki,
• nawracacze i odwracacze – to między innymi mięśnie szyi, które powodują ruchy skrętne głowy,
• rozwieracze oraz zwieracze – są nimi mięśnie okrężne na przykład te dookoła ust czy odbytu.

Każdy poszczególny rodzaj mięśnia posiada swój własny antagonistyczny odpowiednik. Te części pełnią swoją rolę, asekurując mięśnie przeciwstawne podczas wykonywanej przez nie pracy.

Przykłady

Takim przykładem może być praca mięśnia trójgłowego ramienia, a także mięśnia dwugłowego ramienia. Biceps podczas ruchu kurczy się, a wtedy powoduje zgięcie w stawie łokciowym. Podczas tego procesu ruchu triceps pozostaje, jest rozluźniony. Z drugiej strony analizując napięcie tricepsa widzimy, że powoduje on wyprost w łokciowym stawie, a wówczas rozluźniony wtedy zostaje biceps.

Innym przykładem zginaczy i prostowników może być para mięśni: mięsień dwugłowy uda oraz mięsień czworogłowy uda, mięsień brzuchaty łydki i mięsień piszczelowy przedni, jak i również mięsień prostownik grzbietu oraz mięsień prosty brzucha. Te właśnie mięśnie zaliczane są do tak zwanych zginaczy oraz prostowników, ponieważ funkcjonują one na zasadzie antagonistycznej.

Antagonistyczne mięśnie – ich funkcje

Zabezpieczanie ruchu przy wykonywaniu pracy przez drugi mięsień jest
to podstawowe zadanie mięśni antagonistycznych. Kolejny raz można wymienić tutaj przykład wspólnej pracy tricepsa oraz bicepsa, które są mięśniami ramienia.

Biceps, gdy się kurczy, to powoduje to, że zgina się staw łokciowy.
Z drugiej strony antagonista – w tej sytuacji jest to mięsień trójgłowy ramienia, podczas, gdy się rozciąga, to ubezpiecza on ruch, a także ogranicza jego zakres w sposób stopniowy. Efekt jest taki, że podczas, gdy jeden mięsień się skraca, to w tym samym czasie drugi rozciąga się, a także nie pozwala temu pierwszemu mięśniowi w sposób nadmierny się skrócić.

Wiedza na temat mięśni antagonistycznych jest bardzo ważna dla osób, które zajmują się trenowaniem siłowo. Jest tak, dlatego, że te informacje stanowią podstawę, aby budować swój treningowy plan metodą split, czyli tak zwany trening dzielony. To metoda, która polega na trenowaniu każdych poszczególnych mięśni oddzielnie, a nie tak jak w innych metodach całego ciała w czasie trwania jednego treningu.