Witamina K – gdzie występuje i jakie ma właściwości?

Najważniejsze informacje o witaminie K

Witamina K to substancja, która jest niezbędna do funkcjonowania ludzkiego organizmu.

U niemowląt i małych dzieci niedobór tej witaminy jest niezwykle szkodliwy i może prowadzić do szeregu problemów zdrowotnych.

Nazwa i dobowe zapotrzebowanie	Za co odpowiada, rola w organizmie człowieka	Źródła w pożywieniu	Skutki niedoboru	Dodatkowe informacje, uwagi
Witamina K (filochinon) 0,05–1 mg	Warunkuje prawidłowy przebieg procesów krzepnięcia krwi, poprzez uczestnictwo w syntezie protrombiny w wątrobie. Uczestniczy w metabolizmie układu kostnego.	wątroba, olej sojowy, zielone warzywa liściaste (np. kapusta, szpinak, sałata, kalafior), rośliny strączkowe, pomidory, truskawki	Zaburzenia pracy jelit. Zaburzenia krzepnięcia krwi, wydłużony czas krwawienia, gojenia się ran.	Nadmiar antybiotyków, środków przeciwbólowych i konserwantów ją niszczy. Żółć powoduje zwiększenie jej przyswajalności. Jest syntezowana przez bakterie jelitowe.

Występowanie witaminy K

Witamina K występuje naturalnie pod dwiema postaciami: witaminy K1 i witaminy K2.

Doprecyzowując, witamina K to tak naprawdę cała grupa związków organicznych uznawanych za niezbędne składniki pokarmowe.

Witamina K1 to syntetyzowana przez rośliny żółta ciecz, która jest rozpuszczalna w tłuszczach. Sięgając po produkty roślinne można dostarczyć organizmowi sporą dawkę witaminy K1, gdyż możliwe jest asborbowanie jej w około 30-70%.

W odróżnieniu od witaminy K1, witaminę K2 produkują drobnoustroje. Te, które nazywane są florą jelitową.

Witamina K2 także rozpuszcza się w tłuszczach, a badania dowiodły, że jest w 100% przyswajalna przez organizm.

Jakie funkcje w organizmie ma witamina K?

Witamina K ma kluczowe znaczenie w procesach krzepnięcia krwi. Jest ona potrzebna w wątrobie, by proces syntezy protrombiny i osoczowych czynników krwi przebiegał prawidłowo. W przypadku niedoboru witaminy krew w ludzkim organizmie krzepnie bardzo powoli lub w niektórych przypadkach nie krzepnie wcale. Oprócz tego witamina K wspomaga pracę układu sercowo-naczyniowego.

Dzięki swojemu działaniu przeciwkrwotocznemu wzmacnia ściany naczyń, zapobiega ich pękaniu i zwapnieniu. Prawidłowy poziom witaminy K przeciwdziała również zbyt obfitemu krwawieniu miesiączkowemu u kobiet.

Witamina K bierze czynny udział w formowaniu tkanki kostnej i jej prawidłowy poziom utrzymuje równowagę gospodarki wapniowej. Warto także zaznaczyć, iż witamina K posiada właściwości przeciwgrzybiczne, antybakteryjne oraz przeciwzapalne i przeciwbólowe.

Rola witaminy K w ludzkim organizmie jest bardzo ważna, dlatego też nie można dopuścić do niedoborów, gdyż może się to skończyć poważnymi problemami zdrowotnymi.

Z czym wiążą się niedobory witaminy K?

Na szczęście niedobór witaminy K u osób dorosłych to prawdziwa rzadkość.

Większą część zapotrzebowania na tę witaminę pokrywa bowiem witamina K2, która jest syntezowana, pozostała część witaminy K1 dostarcza się organizmowi z pożywieniem.

Niezwykle rzadko okazuje się, że następuje niedobór witaminy K. Najczęściej zdarza się to w przypadku:

• długiej antybiotykoterapii,
• niedrożności dróg żółciowych,
• przyjmowania leków przeciwzakrzepowych,
• zespołu złego wchłaniania,
• chorych na mukowiscydozę, celiakię, przewlekłe zapalenie trzustki i cholestazę,
• rekonwalescencji po poważnych zabiegach,
• niedożywienia,
• diety ubogiej w warzywa oraz rygorystycznych diet odchudzających.

Istnieją symptomy, które mogą świadczy o niedoborze witaminy K u osoby dorosłej. Niepokojące są obfite miesiączki i krwotoki z nosa.

Ponadto osoby, u których występują niedobory witaminy K mogą mieć skłonność do siniaków przy bardzo lekkim uderzeniu. Oprócz tego niepokojącymi objawami są: biegunki, słaba krzepliwość krwi oraz duża podatność na wszelkie infekcje bakteryjne.

By nie dopuścić do długotrwałych niedoborów witaminy K należy rozpocząć odpowiednią suplementację. Długie niedobory tej witaminy mogą bowiem skutkować szeregiem chorób, takich jak: osteoporoza, niedokrwistość, żółtaczka oraz poważne uszkodzenia wątroby.

Konsekwencje niedoboru witaminy K u noworodków

W przeciwieństwie do osób dorosłych, u noworodków i małych dzieci bardzo często występuje niedobór witaminy K. Dzieje się tak, gdyż w jelitach tak małych osób nie ma tylu bakterii, które mogłyby wyprodukować odpowiednią ilość witaminy K.

Niedobory u noworodków prowadzą do poważnego schorzenia, czyli choroby krwotocznej noworodków. Jest to schorzenie bezpośrednio zagrażające życiu dziecka, gdyż dochodzi do wewnętrznych krwotoków.

Aby uniknąć takich konsekwencji niedoboru stosuje się w szpitalach praktykę podawania noworodkom dawki 1 mg witaminy K. Robi się to domięśniowo i jednorazowo.

Czy nadmiar witaminy K może szkodzić?

Zarówno niedobór, jak i nadmiar witaminy K może być niebezpieczny dla zdrowia człowieka. Najczęściej nadmiar witaminy K jest skutkiem niewłaściwej suplementacji witaminy syntetycznej. Zbyt duży poziom witaminy K objawia się charakterystycznie. Do najczęstszych objawów nadmiaru można zaliczyć:

• dużą potliwość i uczucie gorąca,
• bóle serca i wątroby,
• u noworodków żółtaczkę, anemię hemolityczną.

Źródłem witaminy K są, jak wspomniano wcześniej, produkty pochodzenia roślinnego.

Duże pokłady witaminy K mają warzywa o zielonym kolorze, takie jak:

• szpinak,
• brokuły,
• kapusta,
• brukselka,
• awokado i wiele innych.

Aby przyswoić jak najwięcej witaminy K z pożywienia ważny jest sposób przyrządzania potraw. Witamina jest odporna na temperaturę i rozpuszcza się w tłuszczach, dlatego też warto przygotowywać potrawy bogate w zielone warzywa i zdrowe tłuszcze, jak olej lniany lub kokosowy. Warto także wspomnieć o tym, iż bogate w witaminę K są także truskawki, mimo iż nie posiadają zielonego koloru.

Witamina K jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Dlatego też niezwykle ważne jest to, by prowadzić aktywny tryb życia i zdrowo się odżywiać, wprowadzając do diety warzywa i owoce.